Ode aan Sjostakovitsj II

Ferschtman ensemble

Wij vinden Liza Ferschtman misschien wel de meest spannend violist van Nederland en daarom is ze ook kind aan huis in de Stadsgehoorzaal. Tijdens haar concerten zit je altijd op het puntje van je stoel, want Liza speelt nooit op safe. Altijd klinken haar concerten alsof álles op het spel staat. Haar lef en kleurrijke klank boordevol schoonheid en passie, leveren steevast intense en verrassende concerten op.

Deze keer is het echter niet Liza, die het programma heeft bedacht en de musici heeft uitgekozen, maar haar vader, cellist Dmitri Ferschtman. Hij stelde een ensemble van topmusici samen – met daarin zijn vrouw, dochter, en muzikale zielsverwanten Jennifer Stumm en Enrico Pace. Dmitri Ferschtman werd geboren in Moskou, waar hij cello studeerde, het Glinka Kwartet oprichtte en van 1969 tot 1973 docent kamermuziek was aan het conservatorium. Sinds 1975 woont hij met zijn vrouw, pianiste Mila Baslawskaja, in Nederland. Hij heeft een sterke band met de muziek van Sjostakovitsj en speelde zelfs nog op zijn begrafenis.

Sjostakovitsj

Dimitri Sjostakovitsj droeg zijn Pianotrio nr. 2 in e op. 67 op aan zijn beste vriend, die op 42-jarige leeftijd plotseling overleed. Het werd een klinkend portret, waarin het zusje van de overledene haar broer direct herkende: ‘Dat is zijn temperament, zijn polemiek, zijn manier van spreken, zijn gewoonte om terug te keren op een gedacht, die te ontwikkelen.’ Het is alsof Sjostakovitsj een gesprek met zijn geniale, welbespraakte en geestige vriend in klank vatte. Liza Ferschtman laat dit gesprek samen met haar vader en haar moeder ruim 80 jaar na dato opnieuw tot leven komen. Enrico Pace tekent voor uitvoering van de Pianosonate nr. 2. Ook dat is een eerbetoon aan een overledene: zijn pianoleraar Leonid Nikolayev. Het is het eerste werk voor piano solo na de aangrijpende 24 preludes van tien jaar daarvoor. Sjostakovitsj zag het als een van zijn belangrijkste pianowerken. In het Pianokwintet horen we de moeizame band die Dmitri Sjostakovitsj had met de onderdrukkende Sovietpartij. De ene keer was hij een gelauwerd lievelingscomponist van de partijbobo’s, dan weer werd hij gecensureerd, of was er een reële dreiging van werkkampen in Siberië. In het Kwintet klinkt donkere somberheid maar ook optimisme en humor. Het is één van Sjostakovitsj’ populairste kamermuziekwerken.