Brahms, Joachim en Clara Schumann

Shunske Sato en Shuann Chai

Wie Shunske Sato en Shuann Chai zegt, denkt misschien in eerste instantie aan Bach en Mozart op historische instrumenten. Dat klopt ook wel, want Sato was de opvolger van Jos van Veldhoven als artistiek leider van de Nederlandse Bachvereniging en was solist, dirigent en concertmeester bij Concerto Köln. En Chai is een expert op oude pianofortes, met een eigen fortepianofestival in Zaandijk. Maar de twee partners zijn ongebruikelijk veelzijdig. Want wie in januari 2025 bij hun concert in de Aalmarktzaal was, weet dat de twee met hetzelfde gemak én dezelfde verbluffende kennis, techniek en smaak de muziek van Prokofjev onder handen nemen. Zo noteerde programmeur klassiek Suzanne Lammers bij dit concert: ‘Shunske, tja, gewoon wonderbaarlijk. Je kunt alleen maar met open mond zitten luisteren. Wat een lef! En hij kan alles wat hij wil, er lijkt geen beperking, totaal ontspannen houding, soms beetje in de lucht luisteren, en hup! wéér iets ongelooflijks’ (…) ‘verhalend en briljant’ maar ook ‘rauw en cerebraal, met veel storm (…) adembenemend nieuw en overtuigend’.

Bijna precies tussen Mozart en Prokofjev in, richtten ze hun pijlen in dit concert op de romantische Vioolsonates van Johannes Brahms, naast muziek van diens dierbare vriendin Clara Schumann en lievelingsviolist Joseph Joachim.

Brahms’ Vioolsonates

Om uit de schaduw van Beethoven – en dan vooral diens Kreutzersonate – te kruipen, zou hij met niet minder dan zijn allerbeste noten moeten komen, wist Johannes Brahms. Hele sonates gooide hij weg, totdat hij eindelijk tevreden was met ‘slechts’ drie fenomenale vioolsonates. Die behoren dan ook tot het allerbeste dat de romantische vioolliteratuur te bieden heeft: lyrisch, beeldschoon en volmaakt geconstrueerd.

Joseph Joachim en Clara Schumann

Hij was de protégé van Felix Mendelssohn en Franz Liszt, raakte innig bevriend met Robert en Clara Schumann en Johannes Brahms, was de beste violist van zijn tijd en hielp de grootste componisten met het schrijven van muziek voor de viool: Joseph Joachim was een van de meest invloedrijke violisten uit de geschiedenis. Als componist heeft hij een zeer klein oeuvre achtergelaten dat niet kan opboksen tegen de oeuvres van Brahms en Schumann, maar zijn invloed is voelbaar in iedere noot van dit concert. Clara Schumann was in eerste plaats de vrouw van Brahms’ mentor Robert Schumann. Maar nadat Robert stierf, bloeide een innige vriendschap op tussen Clara en Johannes. Zij speelden en bespraken elkaars muziek en hadden de grootste bewondering voor elkaar. In dit concert klinkt muziek van de drie vrienden in opperste harmonie.