Alma Quartet

De leden van het Alma Quartet kennen elkaar uit het Koninklijk Concertgebouw Orkest. Samenspelen in het beste orkest ter wereld is wat anders dan met z’n vieren kamermuziek spelen, maar hun gezamenlijke achtergrond helpt natuurlijk enorm. In de korte geschiedenis van het kwartet regen zij daardoor al succes na succes. Het kwartet heeft een grote voorliefde voor de muziek van Erich Wolfgang Korngold. Dat treft, want naast Johannes Brahms zetten wij juist Korngold dit seizoen in de schijnwerper.

Gabriella Smith

De muziek van de Amerikaanse componist Gabriella Smith wordt omschreven las ‘high-voltage and wildly imaginative’. Zij schreef Carrot Revolution voor de Barnes Foundation, een kunstmuseum in Philadelphia. Wandelend tussen de kunstwerken schoot ineens een naar het Engels vertaald citaat van Cézanne bij Smith te binnen: ‘The day will come when a single, freshly observed carrot will start a revolution’. Het stuk is een ode aan die ‘verse observatie’ en het op nieuwe manieren naar oude dingen kijken. Naar een strijkkwartet bijvoorbeeld, een 250-jaar oud genre. Het is een lappendeken van contrasterende invloeden vol gekke tegenstellingen, geïnspireerd door Barnes’ museum, waarin schilderijen en (kunst)voorwerpen elkaar lijken uit te dagen.

Korngold

Wonderkind Erich Wolfgang – what’s in a name – Korngold schreef zijn eerste volwassen composities op zijn twaalfde. Hij werd geroemd door Richard Strauss, Gustav Mahler doopte hem de nieuwe Mozart. De successen van zijn opera’s Der Ring des Polykrates en Violanta leken de zeventienjarige Korngold te verzekeren van zijn plek in de muziekgeschiedenis. Zijn werken stonden op het repertoire van beroemde zangers, dirigenten en solisten, Die Tote Stadt, zijn vierde opera beleefde enorme successen.

En toen kwam de Tweede Wereldoorlog. De Joodse Korngold vertrok naar Amerika, waar hij zich toelegde op de filmmuziek. Daarmee legde hij de basis voor generaties filmmuziekcomponisten. Zijn terugkeer naar opera’s, orkestwerken en kamermuziek werd na de oorlog weggehoond. ‘More corn than gold’, sneerde een recensent. Hij hoorde nu bij de film en werd daardoor niet meer serieus genomen. Hij stierf in muzikale vergetelheid. Jarenlang klonk alleen het Vioolconcert nog wel eens ergens. Tot in 1975 Die Tote Stadt werd opgenomen. Met deze opera begon een Korngold-revival. En terecht! Want wie naar het Strijkkwartet nr. 3 uit 1945 luistert kan niet anders dan meegezogen worden in deze laat-romantiek met moderne trekjes. Het kwartet staat bol van de beeldende kracht die Korngold als filmmuziekcomponist had ontwikkeld. Dat is niet verwonderlijk, want hij citeerde hier veelvuldig uit zijn eigen filmmuziek.

Beethoven

Beethoven is en blijft de grootmeester van het strijkkwartet. Tussen het Strijkkwartet nr. 7 in F op. 59/1 en Ludwig van Beethovens vorige kwartetten (op. 18) ligt een wereld van verschil. De wereld van de Eroïca, om precies te zijn, want zijn Derde Symfonie  ‘Eroïca’ betekende een omslag in zijn componeren. Beethoven ging op een grotere schaal denken, wat het kwartet een monumentaal karakter geeft. Op. 59/1, ‘de Eroïca van de strijkkwartetten’ is een van Beethovens mooiste kwartetten.

Smith Carrot Revolution | Korngold Strijkkwartet nr. 3 in D | Beethoven Strijkkwartet nr. 7 in F op. 59/1 ‘Razumofsky’